1.Cấu tạo và phân loại
- Lipit bao gờm mỡ và các chất dang mỡ, cấu tạo từ nguyên tố cacbon, hydro, oxy, photpho.
- Lipit phân hủy thành axit béo và glyxerin. Có nhiều loại axit béo. Dựa vào cấu tạo phân tử người ta chia làm hai loại là axit béo không no và axit béo no.
2.Công dụng dinh dưỡng
Cung cấp năng lượng.
- lipit là nguồn cung cấp năng lượng cao.
- Một gam lipit đốt cháy cho 9,4kcal. Lipit tích lũy trong cơ thể là kho dự trữ lớn của cơ thể.
Cấu tạo tổ chức cơ thể
- Lipit là thành phần quan trọng của chất nguyên sinh, nhân và màng tế bào.
- Mô mỡ cố định các cơ quan nội tạng để tránh va chạm khi vận động.
- Lipit còn có tác dụng giữ nhiệt cho cơ thể.
Cung cấp axit béo cần thiết
- Axit béo cần thiết trong cơ thể có chức năng sinh lý rất quan trọng, là thành phần của ty lạp thể và mô tê bào, là nguyên liệu tạo thành các hocmon có tác dụng thúc đẩy quá trình dinh dưỡng phát dục.
- Axit béo còn liên quan đến chuyển hóa cholesterol, phòng ngừa bệnh tim mạch.
- Lipit là dung môi hòa tan nhiều vitamin và nhiều chất sinh học quan trọng khác.
- Mỡ làm tăng vị thơm của thức ăn và cảm giác no.
3.Lipit và tập luyện thể thao
- Lipit là nguồn năng lượng chủ yếu đối với sự tập luyện trong thời gian dài ở điều kiện ưa khí. Khi tập luyện với cường độ thấp bằng 55% VO2 max thì axit béo mới bị oxi hóa để cung cấp năng lượng.
- Hoạt động ưa khí làm cho các axit béo tham gia vào quá trình cung cấp năng lượng. Cho nên tập luyện môn chạy cự ly dài làm cân bằng hàm lượng cơ thể, giảm trọng lượng mỡ.
- Trình độ tập luyện có quan hệ tới chức năng oxi hóa lipit, tập luyện sức bền làm tăng cường hoạt tính trao đổi lipit, nân cao khả năng oxi hóa lipit.
4.Thức ăn giàu lipit
- Mỡ động vật, trứng, sữa, các loại hạt có dầu như mè, lạc, đậu tương.
Bơ- Chất béo của sữa, nguồn cung cấp vitamin A và D.
Mỡ
- Nhiều axit béo no ( 50% )
- Nhiều cholesteron và lecithin.
Dầu thực vật: lạc, vừng, olive, hướng dương, dầu nành.
- Chứa nhiều axit béo không no, rất cần để phòng tránh tim mạch cho người lớn.
Võ Khánh Nho
